Akkusativ Dativ
1. Wprowadzenie do przypadków
W języku niemieckim istnieją cztery przypadki: mianownik (Nominativ), dopełniacz (Genitiv), celownik (Dativ) i biernik (Akkusativ). W tej lekcji skupimy się na celowniku i bierniku, ponieważ często pojawiają się razem w zdaniach.
- Biernik (Akkusativ) odpowiada na pytania: kogo? co? (wen? was?)
- Celownik (Dativ) odpowiada na pytanie: komu? czemu? (wem?)
2. Użycie biernika (Akkusativ)
Biernik stosujemy, gdy mamy do czynienia z dopełnieniem bliższym, czyli bezpośrednim obiektem czynności.
✅ Przykłady:
- Ich sehe den Mann. (Widzę mężczyznę.) → Kogo widzę? → den Mann (biernik)
- Sie kauft ein Auto. (Ona kupuje samochód.) → Co kupuje? → ein Auto (biernik)
👉 Odmiana rodzajników w Akkusativie:
| Rodzaj | Nominativ | Akkusativ |
|---|---|---|
| der (męski) | der Mann | den Mann |
| die (żeński) | die Frau | die Frau |
| das (nijaki) | das Kind | das Kind |
| die (liczba mnoga) | die Kinder | die Kinder |
Widać, że tylko rodzajnik der zmienia się na den, pozostałe pozostają takie same.
3. Użycie celownika (Dativ)
Celownik stosujemy, gdy mamy dopełnienie dalsze, czyli wskazujemy odbiorcę czynności.
✅ Przykłady:
- Ich helfe dem Mann. (Pomagam mężczyźnie.) → Komu pomagam? → dem Mann (celownik)
- Sie gibt dem Kind ein Buch. (Ona daje dziecku książkę.) → Komu daje? → dem Kind (celownik)
👉 Odmiana rodzajników w Dativie:
| Rodzaj | Nominativ | Dativ |
|---|---|---|
| der (męski) | der Mann | dem Mann |
| die (żeński) | die Frau | der Frau |
| das (nijaki) | das Kind | dem Kind |
| die (liczba mnoga) | die Kinder | den Kindern |
Uwaga! W liczbie mnogiej rodzajnik zmienia się na den, a do rzeczownika dodajemy -n, jeśli kończy się na spółgłoskę (np. „den Kindern”).
4. Czasowniki łączące się z celownikiem (Dativ)
Niektóre czasowniki niemieckie zawsze wymagają celownika. Do najczęściej używanych należą:
- helfen (pomagać) → Ich helfe dem Freund. (Pomagam przyjacielowi.)
- danken (dziękować) → Wir danken unseren Eltern. (Dziękujemy naszym rodzicom.)
- gefallen (podobać się) → Das Buch gefällt mir. (Ta książka podoba mi się.)
- passen (pasować) → Die Jacke passt dir. (Kurtka pasuje tobie.)
- glauben (wierzyć) → Ich glaube dir. (Wierzę tobie.)
5. Czasowniki wymagające zarówno celownika, jak i biernika
Niektóre czasowniki wymagają jednocześnie biernika (Akkusativ) i celownika (Dativ), ponieważ w zdaniu występują dwa obiekty – bezpośredni (Akkusativ) i pośredni (Dativ).
✅ Najczęściej używane czasowniki:
- geben (dawać)
- Ich gebe dem Kind einen Apfel. (Daję dziecku jabłko.)
- dem Kind (komu? → Dativ), einen Apfel (co? → Akkusativ)
- zeigen (pokazywać)
- Sie zeigt mir das Foto. (Ona pokazuje mi zdjęcie.)
- mir (komu? → Dativ), das Foto (co? → Akkusativ)
- schenken (podarować)
- Wir schenken unserer Mutter eine Blume. (Podarujemy naszej mamie kwiat.)
- unserer Mutter (komu? → Dativ), eine Blume (co? → Akkusativ)
- erklären (wyjaśniać)
- Der Lehrer erklärt den Schülern die Regel. (Nauczyciel wyjaśnia uczniom zasadę.)
- den Schülern (komu? → Dativ), die Regel (co? → Akkusativ)
6. Kolejność w zdaniu
Jeśli w zdaniu występują oba przypadki, obowiązują następujące zasady:
- Dativ przed Akkusativ, gdy oba są rzeczownikami:
- Ich gebe dem Kind das Buch. (Daję dziecku książkę.)
- Jeśli jedno z dopełnień to zaimek osobowy, zaimek stoi bliżej czasownika:
- Ich gebe es dem Kind. (Daję to dziecku.)
- Ich gebe ihm das Buch. (Daję mu książkę.)
7. Podsumowanie
- Biernik (Akkusativ) – odpowiada na pytania wen? was? (kogo? co?) i dotyczy bezpośredniego obiektu.
- Celownik (Dativ) – odpowiada na pytanie wem? (komu? czemu?) i dotyczy odbiorcy czynności.
- Niektóre czasowniki wymagają tylko celownika (helfen, danken, gefallen), inne zarówno celownika, jak i biernika (geben, zeigen, schenken).
- W zdaniu z Dativem i Akkusativem: rzeczownik w Dativie stoi przed rzeczownikiem w Akkusativie.
Teraz czas na ćwiczenia! Spróbuj przekształcić zdania, stosując odpowiednie przypadki. Viel Erfolg! 🚀
1. Wprowadzenie do przypadków
W języku niemieckim istnieją cztery przypadki: mianownik (Nominativ), dopełniacz (Genitiv), celownik (Dativ) i biernik (Akkusativ). W tej lekcji skupimy się na celowniku i bierniku, ponieważ często pojawiają się razem w zdaniach.
- Biernik (Akkusativ) odpowiada na pytania: kogo? co? (wen? was?)
- Celownik (Dativ) odpowiada na pytanie: komu? czemu? (wem?)
2. Użycie biernika (Akkusativ)
Biernik stosujemy, gdy mamy do czynienia z dopełnieniem bliższym, czyli bezpośrednim obiektem czynności.
✅ Przykłady:
- Ich sehe den Mann. (Widzę mężczyznę.) → Kogo widzę? → den Mann (biernik)
- Sie kauft ein Auto. (Ona kupuje samochód.) → Co kupuje? → ein Auto (biernik)
👉 Odmiana rodzajników w Akkusativie:
| Rodzaj | Nominativ | Akkusativ |
|---|---|---|
| der (męski) | der Mann | den Mann |
| die (żeński) | die Frau | die Frau |
| das (nijaki) | das Kind | das Kind |
| die (liczba mnoga) | die Kinder | die Kinder |
Widać, że tylko rodzajnik der zmienia się na den, pozostałe pozostają takie same.
3. Użycie celownika (Dativ)
Celownik stosujemy, gdy mamy dopełnienie dalsze, czyli wskazujemy odbiorcę czynności.
✅ Przykłady:
- Ich helfe dem Mann. (Pomagam mężczyźnie.) → Komu pomagam? → dem Mann (celownik)
- Sie gibt dem Kind ein Buch. (Ona daje dziecku książkę.) → Komu daje? → dem Kind (celownik)
👉 Odmiana rodzajników w Dativie:
| Rodzaj | Nominativ | Dativ |
|---|---|---|
| der (męski) | der Mann | dem Mann |
| die (żeński) | die Frau | der Frau |
| das (nijaki) | das Kind | dem Kind |
| die (liczba mnoga) | die Kinder | den Kindern |
Uwaga! W liczbie mnogiej rodzajnik zmienia się na den, a do rzeczownika dodajemy -n, jeśli kończy się na spółgłoskę (np. „den Kindern”).
4. Czasowniki łączące się z celownikiem (Dativ)
Niektóre czasowniki niemieckie zawsze wymagają celownika. Do najczęściej używanych należą:
- helfen (pomagać) → Ich helfe dem Freund. (Pomagam przyjacielowi.)
- danken (dziękować) → Wir danken unseren Eltern. (Dziękujemy naszym rodzicom.)
- gefallen (podobać się) → Das Buch gefällt mir. (Ta książka podoba mi się.)
- passen (pasować) → Die Jacke passt dir. (Kurtka pasuje tobie.)
- glauben (wierzyć) → Ich glaube dir. (Wierzę tobie.)
5. Czasowniki wymagające zarówno celownika, jak i biernika
Niektóre czasowniki wymagają jednocześnie biernika (Akkusativ) i celownika (Dativ), ponieważ w zdaniu występują dwa obiekty – bezpośredni (Akkusativ) i pośredni (Dativ).
✅ Najczęściej używane czasowniki:
- geben (dawać)
- Ich gebe dem Kind einen Apfel. (Daję dziecku jabłko.)
- dem Kind (komu? → Dativ), einen Apfel (co? → Akkusativ)
- zeigen (pokazywać)
- Sie zeigt mir das Foto. (Ona pokazuje mi zdjęcie.)
- mir (komu? → Dativ), das Foto (co? → Akkusativ)
- schenken (podarować)
- Wir schenken unserer Mutter eine Blume. (Podarujemy naszej mamie kwiat.)
- unserer Mutter (komu? → Dativ), eine Blume (co? → Akkusativ)
- erklären (wyjaśniać)
- Der Lehrer erklärt den Schülern die Regel. (Nauczyciel wyjaśnia uczniom zasadę.)
- den Schülern (komu? → Dativ), die Regel (co? → Akkusativ)
6. Kolejność w zdaniu
Jeśli w zdaniu występują oba przypadki, obowiązują następujące zasady:
- Dativ przed Akkusativ, gdy oba są rzeczownikami:
- Ich gebe dem Kind das Buch. (Daję dziecku książkę.)
- Jeśli jedno z dopełnień to zaimek osobowy, zaimek stoi bliżej czasownika:
- Ich gebe es dem Kind. (Daję to dziecku.)
- Ich gebe ihm das Buch. (Daję mu książkę.)
7. Podsumowanie
- Biernik (Akkusativ) – odpowiada na pytania wen? was? (kogo? co?) i dotyczy bezpośredniego obiektu.
- Celownik (Dativ) – odpowiada na pytanie wem? (komu? czemu?) i dotyczy odbiorcy czynności.
- Niektóre czasowniki wymagają tylko celownika (helfen, danken, gefallen), inne zarówno celownika, jak i biernika (geben, zeigen, schenken).
- W zdaniu z Dativem i Akkusativem: rzeczownik w Dativie stoi przed rzeczownikiem w Akkusativie.
Teraz czas na ćwiczenia! Spróbuj przekształcić zdania, stosując odpowiednie przypadki. Viel Erfolg! 🚀
